Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinin (TSPB), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından derleyerek hazırladığı 2023 yılı “Finansal Piyasa Özet Verileri”ni açıkladı.
Buna göre, sermaye piyasalarına yerli yatırımcı ilgisi halka arzların da etkisiyle geçen yıl rekor düzeyde arttı. Yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları ise enflasyonun altında büyüdü. 2022’de 1 trilyon 836 milyar lira olan yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları yüzde 41,6 artarak 2023 sonunda 2,6 trilyon liraya ulaştı.
Bu tutarın 1 trilyon 437,8 milyar lirasını bireysel yatırımcılar, 742,5 milyar lirasını tüzel kişiler, 419,6 milyar lirasını ise kurumsal yatırımcılar oluşturdu. Yerli ve yabancı yatırımcıların toplam finansal varlıkları ise yüzde 60 artarak 25 trilyon 182 milyar liraya ulaştı.
Yerli yatırımcıların finansal varlıkları 22,6 trilyon lirayı aştı
Yerli yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2023’te önceki yıla göre yüzde 56,7 artarak 22 trilyon 608 milyar liraya çıktı. Geçen yıl yerli yatırımcıların varlıklarında en hızlı büyüme özel eurobond varlıklarında yaşandı.
Yerli yatırımcıların özel eurobond varlıkları yüzde 95 artarak 437 milyar liraya yaklaşırken, kamu eurobond varlıkları ise yüzde 71 yükselişle 1 trilyon 470 milyar liraya ulaştı.
Eurobondların ardından en yüksek büyüme TL mevduatlarda yaşandı. Yerli yatırımcıların TL mevduat varlıkları yüzde 83,7 artışla 8 trilyon 506 milyar liraya çıktı.
Yerli yatırımcıların Döviz tevdiat hesapları ise yüzde 44,3 artarak 5 trilyon 179 milyar lira oldu. Özel sektör borçlanma araçları varlıkları yüzde 38,4 artışla 231,3 milyar liraya, devlet iç borçlanma senedi varlıkları yüzde 33,3 yükselişle 4 trilyon 90 milyar liraya ulaştı.
Yerli yatırımcılara ait pay senedi, varlığa dayalı menkul kıymet, varlık teminatlı menkul kıymet, özel ve kamu eurobond, devlet iç borçlanma senetleri, varant ve sertifikadan oluşan sermaye piyasası varlıklarının toplam finansal varlıklar içerisindeki payı önceki yıl sonuna göre 3,5 puan düşerek 2023 sonu itibarıyla yüzde 39,5’e geriledi.
Yabancıların finansal varlıkları yüzde 94 büyüdü
TSPB tarafından açıklanan verilere göre, yabancı yatırımcıların finansal varlıkları 2023 sonu itibarıyla önceki yıla göre yüzde 94 artarak 2 trilyon 574 milyar lira oldu.
Yabancı yatırımcıların finansal varlıkları içerisinde en yüksek artış devlet iç borçlanma araçlarının ardından faizlerdeki artışın etkisiyle TL mevduatlarda yaşandı. Yabancı yatırımcıların TL mevduatları yüzde 159 artarak 289,2 milyar liraya, döviz tevdiat hesaplarındaki varlıkları ise yüzde 49,6 artarak 625,2 milyar liraya çıktı.
Yabancı yatırımcıların devlet iç borçlanma senetleri varlıkları ise yüzde 232,6 artarak 77,5 milyar lira oldu.
Yabancı yatırımcıların pay senedi varlıkları yüzde 104,7 yükselişle 1 trilyon 556,7 milyar lirayı aştı. Buradaki büyüme enflasyonun üzerinde gerçekleşti.
Son yıllarda düşüşe geçen yabancı yatırımcıların pay senedi portföyündeki ağırlığı, seçimler sonrası uygulanan para politikasının da etkisiyle geçen yıl yeniden artışa geçerek yüzde 37,4 oldu. 2023 sonu itibarıyla Türkiye’deki toplam 4 trilyon 157 milyar lira olan pay senedi portföy değerinin, yüzde 37,4’ü yabancı yatırımcıların (fiili dolaşımda olmayan paylar dahil), yüzde 62,6’sı ise yerli yatırımcıların oldu.
Pay senedi yerli yatırımcı sayısında rekor artış
Halka arzlar ve getiri arayışıyla yerli yatırımcıların pay senedi piyasasına olan ilgisi 2023’te rekor düzeyde arttı.
Borsa İstanbul pay senedi piyasasındaki bakiyeli yatırımcı sayısı bir yılda 3 milyon 860 bin (yüzde 102) artarak 2023 sonu itibarıyla 7 milyon 644 bine çıktı. Önceki yıl sonunda 3 milyon kişiyi bulan pay senedi piyasasında ayda en az bir kez işlem yapan (aktif) hesap sayısı ise 2023 Kasım’da 7 milyon 172 bine yükseldi.
54 şirketin halka arzı gerçekleşti
Yerli yatırımcı sayısındaki rekor artışa paralel olarak şirketlerin halka arzlara ilgisi de güçlü şekilde devam etti.
Geçen yıl 54 şirketin halka arzı gerçekleştirildi. Söz konusu şirketlerin halka arz yoluyla sermaye piyasalarından sağladıkları kaynak ise 79,3 milyar lira oldu.
Bu halka arzlarla birlikte 2023 sonu itibarıyla Borsa İstanbul’a kote şirket sayısı 539’a çıktı. Halka açık şirketlerin piyasa değeri yüzde 62 artarak 10 trilyon 43 milyar lirayı aştı.
